Powiat Grodziski
województwo mazowieckie

Grodzisko we wsi Chlebnia „Szwedzkie Góry”

Najcenniejszym obiektem archeologicznym w gminie jest wczesnośredniowieczne słowiańskie grodzisko położone we wsi Chlebnia, zwane potocznie "Szwedzkimi Górami". Grodzisko jest pozostałością istniejącej tu w XI i XII w. osady obronnej, która była najprawdopodobniej siedzibą rycerską. W otoczeniu warowni powstawały osady podgrodowe. Na miejscu jednej z nich rozwinęła się wieś, a potem miasto Grodzisk.

Kościół Parafialny p.w. Św. Anny (Pl. Króla Zygmunta Starego) - ufundowany przez Wojciecha Mokronoskiego w 1687 r. Murowany, wybudowany w stylu eklektycznym. We wnętrzu wyposażenie renesansowe i barokowe.

Kaplica p.w. Św. Krzyża ( Kaplica Matki Bożej Fatimskiej) (obok kościoła) - wybudowana w 1713 r. jako wotum dziękczynne po wygaśnięciu epidemii cholery.

Kościół w Żukowie - parafię erygował w XIII wieku biskup poznański Albert. Parafia w Żukowie jest starsza niż parafia w Grodzisku. Do dnia dzisiejszego zachowały się księgi parafialne sięgające roku 1411 oraz ornaty z XV i XVI wieku.

Kościół z XVIII wieku w Izdebnie Kościelnym – w XVIII wieku funkcjonowała jedynie murowana kaplica. Postawił ją Adam Izbiński ówczesny dziedzic. W 1776 roku starosta wyszogrodzki Michał Szymanowski wraz z żoną dobudowali drewniany kościółek wraz z dzwonnicą. Następnie w 1822 roku ówczesny proboszcz dobudował do kościoła murowaną zakrystię. Budowla ucierpiała na skutek pożaru w 1990 roku. Udało się jednak uratować cenne, zabytkowe przedmioty. Na terenie parafii rosną dwa drzewa, które zostały uznane za pomniki przyrody – wiekowa lipa i jesion. Od strony prezbiterium znajdują się dwa nagrobki: Anieli Szymanowskiej (fundatorki kościoła) oraz nagrobek Piotra Galichet’a, zięcia Anieli, który był właścicielem majątku Izdebno.

Dwór Skarbków (ul. Parkowa 1) - wybudowany w II połowie XVIII w. w stylu barokowo-klasycystycznym. Rodowa siedziba kolejnych właścicieli Grodziska. We wnętrzu znajdują się unikalne polichromie autorstwa Jana Bogumiła Plerscha z 1782 r.

Dworzec PKP – budynek dworca powstał w latach 1922-1924 według projektu Rmualda Millera, na miejscu wcześniejszego murowanego dworca, zwanego koszarowym, zniszczonego w czasie I wojny światowej. W 1972 roku budynek został wpisany do rejestru zabytków. Dworzec w Grodzisku Mazowieckim był jednym z pierwszych przystanków Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej.

Cmentarz Żydowski (ul. Żydowska) - założony w 1780 r. Na jego dzisiejszym terenie znajduje się 277 zabytkowych nagrobków. Do 1941 r. stanowił miejsce pochówku Żydów mieszkających w Grodzisku i okolicach.

Cmentarz ewangelicki – jest to niewielki ogrodzony teren znajdujący się na rogu ulicy Fabrycznej i Żytniej. Na cmentarzu znajdują się nagrobki mniejszości niemieckiej i Polaków wyznania ewangelickiego. Cmentarz został założony w 1930 roku. Obecnie na nekropolii zachowały się pojedyncze fragmenty obramowań grobów.

Cmentarz rzymskokatolicki – mieści się przy ulicy Radońskiej w Grodzisku. Został założony w 1817 roku. Na jego terenie zachowały się nagrobki z I połowy XIX wieku. Ogrodzenie pochodzi z 1 połowy XX wieku.

Cmentarz komunalny – jest młodą nekropolią. Powstał bowiem w latach 70. Do najważniejszych mogił należy grób kapitana Arkadiusz Protasiuka, pilota prezydenckiego samolotu Tu-154, który zginął w katastrofie w Smoleńsku, w 2010 roku.

Budynek byłego Zakładu Wodoleczniczego dr Bojasińskiego (ul. J. Kilińskiego 12) - powstał w 1884 r. Aktualnie jest siedzibą wielu organizacji społecznych oraz Szkoły Podstawowej Nr 1.

Willa "Foksal" (ul. W. Bartniaka 26) - wybudowana przez rodzinę Mokronoskich w 1845-46 r. z przeznaczeniem na dom zajezdny o charakterystycznym kształcie lokomotywki.

Willa "Kaprys" (ul. Okólna 1) - pochodzi z 1886 r. W jej otoczeniu znajduje się stara powozownia oraz zabytkowy park ze stawem i rzeźbami.

Willa Radogoszcz - mieści się w zabytkowym, parterowym budynku, w centrum Grodziska Mazowieckiego. W latach 2010-2012 została poddana rewitalizacji i adaptacji na potrzeby galerii etnograficznej w ramach projektu „Rewitalizacja wielofunkcyjnych obszarów centrum Grodziska Mazowieckiego, Etap I- Tereny zielone i zabytki miasta” Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013 (RPOWM). Od 11 listopada 2012 r. budynek jest czynny dla odwiedzających, jako Willa Radogoszcz Galeria Etnograficzna. Placówka jest częścią Ośrodka Kultury Gminy Grodzisk Mazowiecki. Organizujemy wystawy historyczne i artystyczne, koncerty, spotkania z twórcami ludowymi, artystami, rękodzielnikami. Tradycję i historię popularyzujemy poprzez zajęcia warsztatowe, projekcje filmowe, spektakle teatralne i wieczory opowieści. Nasza oferta edukacyjna, popularyzatorska i artystyczna skierowana jest do dzieci i dorosłych w każdym wieku. Wstęp oraz wszystkie wydarzenia organizowane w Willi Radogoszcz są bezpłatne.

Willa "Kniaziew" (ul. Suwalska 15) - postawiona w 1911 r. na letnią rezydencję gen. Eugeniusza Dmitriewicza Kniaziewa - inżyniera fortyfikacji wojennych wojsk rosyjskich stacjonujących w Warszawie.

Willa Jadwisin w miejscowości Opypy (gmina Grodzisk Mazowiecki) – wysoki mur otaczający obiekt osłania pałac wraz z rozległym parkiem. Obecnie pałac nie jest udostępniony do zwiedzania.

Pomnik Józefa Chełmońskiego

Pomnik Józefa Chełmońskiego znajduje się na deptaku miejskim przy ul. 11 Listopada od ul. 1 Maja. Odsłonięty został 10 września 2006 roku. Jego autorem jest krakowski artysta profesor Marian Konieczny.

Dworzec kolejowy

Dworzec kolejowy został wybudowany w latach 20. XX w. według projektu Romualda Millera w stylu dworkowym. Na fasadzie budynku od strony peronów znajduje sie tablica pamiątkowa, która upamiętnia przyjazd w dniu 14 czerwca 1845 r. pierwszego pociagu Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej z Warszawy do stacji Grodzisk. Została ona ufundowana w 150. rocznice tego wydarzenia przez kolejarzy RP.

Dawny Zakład Wodoleczniczy

W ostatnim ćwierćwieczu XIX w. doktor Michał Bojasiński kupił w Jordanowicach koło Grodziska Mazowieckiego działkę pod budowę swojej placówki leczniczej. Budowę Zakładu Wodoleczniczego zakończono w 1884 r. Budynek otaczał duży park służący kuracjuszom. Powstanie lecznicy stało się impulsem do utworzenia osiedla z rezydencjami bogatych mieszkańców Warszawy. Z czasem Jordanowice znalazły się w granicach Grodziska Mazowieckiego. Po wojnie budynek przy ulicy Kilińskiego 12 przestał pełnić funkcje lecznicze. Dziś maja tu siedzibę różne organizacje oraz Szkoła Podstawowa nr 1. Dawny zakład wraz z ogrodem wpisany został do rejestru zabytków we wrześniu 1996 roku.

Kapliczka Matki Bożej w Parku Skarbków

W odnowionym Parku im. hr. Skarbków znajduje się kapliczka z figurka Matki Boskiej otoczona pomnikowymi drzewami. Kapliczka ta ustawiona została w tym miejscu dla uczczenia straceń powstańców styczniowych. Mieszkańcy zabiegali o uwzględnienie stojącej od dziesiątków lat wśród zieleni figurki Matki Boskiej w planach rewitalizacji. Ostatecznie obiekt został podczas przebudowy parku odnowiony i otoczony drewnianym płotkiem. Kapliczka stoi w pobliżu wejścia do parku od strony ulicy Bartniaka.

Grodziska Galeria Uliczna Malarstwa Józefa Chełmońskiego – uliczna prezentacja dorobku malarskiego Józefa Chełmońskiego wzdłuż ulic 11 Listopada (Deptaka).

Dwór Wieniawskich w Chlebni – na terenie wsi znajduje się doskonale zachowane średniowieczne grodzisko. Dwór otoczony jest ogrodem owocowym i spacerowym. Przy budynku rosną drzewa uznane za pomniki przyrody: wiąz szypułkowy i jesion wyniosły.

Dwór w Izdebnie Kościelnym – utrzymany w stylu klasycystycznym dwór, który na przestrzeni wieków zmieniał swoich właścicieli. W końcu XVIII wieku należał do rodziny Szymanowskich. To oni byli fundatorami miejscowego kościoła. Następnie majątek przejęli Galichetowie, a następnie Feliks hrabia Łubieński. W 1866 dwór nabyła Kazimiera z Jarzębskich Plebańska. Ich wnuczka Maria wyszła za mąż za bogatego ziemianina. Kolejnym gospodarzem został jej mąż - Mieczysław Jurga-Szczygielski, który do majątku dołączył Rozłogi i Kraśniczą Wolę. Obecnie dwór użytkowany jest przez Dom Pomocy Społecznej.

Dwór dra Adama Chełmońskiego – dom brata Józefa Chełmońskiego (znanego malarza) znajduje się w Adamowiźnie, w gminie Grodzisk Mazowiecki. Adam Chełmoński był lekarzem. Dworek, który znajduje się w Adamowiźnie jest skromny i składa się głównie z drewnianej konstrukcji, która na zewnątrz została otynkowana. Obok dworku rosną wiekowe drzewa, które zostały uznane za pomniki przyrody. Obecnie dworek jest własnością gminy Grodzisk Mazowiecki.

Dwór dra Mateusza Chełmońskiego („Dom nad Stawem”) – dom, w którym osiedlił się syn Adama Chełmońskiego, który z zawodu był także lekarzem. Specjalizował się w leczeniu różnych chorób specjalistycznymi metodami naturalnymi. Obecnie w tym miejscu znajduje się Izba Praktyki Lekarskiej, gdzie można zobaczyć dawne instrumenty i sprzęty lekarskie, czasopisma i książki medyczne.

Klasztor Sióstr Dominikanek w Radoniach – budowa klasztoru zakończyła się w 2005 roku. W klasztorze żyją siostry klauzulowe, co oznacza, że tylko niektóre z nich kontaktują się ze światem. Pozostałe żyją w wewnętrznej przestrzeni klasztoru, oddając się modlitwie.

Dwór w Radoniach – dwór na przestrzeni wieków zmieniał swoich właścicieli, którzy w zależności od swoich upodobań modernizowali obiekt. Obecnie dwór znajduje się w rękach prywatnych. Jego ewentualne zwiedzanie jest możliwe po wcześniejszym uzgodnieniu z właścicielami.

Kontakt:
www. radoniedwor.pl
Telefon: 601 489 872