Jesteś tutaj:

Główna treść strony

Grodzisk Mazowiecki

11666
Lasy i rezerwaty przyrody


Uroczysko „Rozłogi” w Kraśniczej Woli (gmina Grodzisk Mazowiecki)
Uroczysko powstało w miejscu otoczonym lasem, na 6 sztucznie utworzonych lasach. Zachowując ciszę można usłyszeć ptaki w ich naturalnym środowisku, dostrzec stada gęsi i żuraw. Na Rozłogach mieszkają brosuki, w lesie – bobry. Las, z uwagi na dużą wilgotność podłoża, jest zbliżony do łęgu jesionowo-olszowego. Dominującym gatunkiem jest olsza czarna z domieszką brzozy brodawkowatej oraz czeremchy.Ponadto występują: wierzby, dzikie wiśnie, klony, jesiony.

Las sosnowy w Makówce (gmina Grodzisk Mazowiecki)
Las sosnowy rozpościera się od wsi Makówka aż po Osowiec i Wężyk. Lasy te należą do Nadleśnictwa Chojnów i podlegają gospodarce leśnej, w związku z czym zmieniają swój krajobraz. W drzewostanie przeważa sosna pospolita, z domieszką dębu szypułkowego i brzozy brodawkowatej. Przez wschodnią część lasu przepływa rzeka Basinka, która zasila kilka zarośniętych stawów znajdujących się na tym terenie.


Pomniki przyrody


Aleja grabowa
Mieści się przy ulicy Topolowej 68 w Grodzisku Mazowieckim. Aleję tworzy 160 grabów pospolitych, tworzących pomnik przyrody.

Dąb „Posterunkowy”
Dąb szypułkowy, który znajduje się przy ulicy Bartniaka 17/19. Jego średnica wynosi około 3 m.

Wiąz „Uczeń”
Wiąz szypułkowy o obwodzie około 3,5 m uznany został za pomnik przyrody.

Głaz – pomnik przyrody, który znajduje się przed Pływalnią „Wodnik”.


Parki


Park im. hrabiów Skarbków
Odwiedzającym Grodzisk Mazowiecki chciałbym polecić wizytę w Parku im. hr. Skarbków położonym w sąsiedztwie dworca kolejowego. Jest jednym z ciekawszych fragmentów Starego Miasta.
Park został założony w XVIII wieku przez rodzinę Mokronoskich, ale ostateczny kształt nadali mu następni właściciele Skarbkowie. Oś parku stanowi niewielka rzeka Rokicianka. Po jej obu stronach znajdują się łąki porośnięte drzewami. Wśród nich
wymienić należy sędziwe dęby (pomniki przyrody) oraz cypryśnik błotny. Park, zajmujący ponad 5 ha powierzchni, przeszedł w ostatnim okresie rewitalizacje. Teren zieleńca uporządkowano i wyposażono w infrastrukturę służącą wypoczynkowi. Wyróżniającymi się elementami są dziś ścieżka dydaktyczna, plenerowa prezentacja historii miasta, duży plac zabaw oraz skwer z fontanną.

Stawy Goliana
Jednym z miejsc wypoczynku w Grodzisku Mazowieckim są Stawy Goliana położone pomiędzy ulicami Marii Skłodowskiej-Curie, Stawową i Henryka Sienkiewicza. Miejsce to powstało w XIX wieku w wyniku spiętrzenia rzeki
Rokicianki. Stawy składają się z dwóch zbiorników o łącznej powierzchni ponad 2 ha. Na ich brzegach rośnie roślinność charakterystyczna dla środowiska wodnego. Wyróżniają się wśród niej wierzby. Stawy rozdziela
wyspa z groblami, a brzegami biegną ścieżki spacerowe.
W 2012 r. Stawy Goliana poddano rewitalizacji. Oczyszczono zbiorniki, uporządkowano otoczenie i nasadzono nowa zieleń uzupełniając istniejącą. Ścieżki otrzymały nowa nawierzchnie, przy której ustawiono dużą ilość
ławek. Zagospodarowano również sztuczną wyspę. Na jednym ze stawów znalazł się drewniany pomost - scena służąca imprezom i przedstawieniom.

Park Chełmonie w Adamowiźnie (gmina Grodzisk Mazowiecki)
Lokalna legenda mówi, że wielki staw nad Starem (dawna nazwa Adamowizny) wykopali jeńcy tureccy, którzy zostali sprowadzeni na te tereny przez hrabiego Mokronowskiego po odsieczy wiedeńskiej. W parku znajdują się
drzewa, które mają nawet 200 lat. 5 z nich zostało uznanych za pomniki przyrody. Najstarszymi obecnie drzewami są dęby szypułkowe. Obecnie park jest podzielony ogrodzeniami, część prywatna nie jest możliwa do zwiedzania.

Podworski Park Wiejski (Kłudno Stare)
Przed II wojna światową majątek Kłudno Stare dzierżawił od rodziny Moczulskich z Zalesia Teofil Wiktor Gąszczołowski. Dwór już wtedy nie istniał, został zniszczony najprawdopodobniej podczas I wojny światowej.
W 1990 roku Podworski park przejęła Spółdzielnia Kółek Rolniczych. Obecnie służy miejscowej ludności do wypoczynku i relaksu.


Zabytki


Grodzisko we wsi Chlebnia „Szwedzkie Góry”
Najcenniejszym obiektem archeologicznym w gminie jest wczesnośredniowieczne słowiańskie grodzisko położone we wsi Chlebnia, zwane potocznie "Szwedzkimi Górami". Grodzisko jest pozostałością istniejącej tu w XI i XII w. osady obronnej, która była najprawdopodobniej siedzibą rycerską. W otoczeniu warowni powstawały osady podgrodowe. Na miejscu jednej z nich rozwinęła się wieś, a potem miasto Grodzisk.

Budynek byłego Zakładu Wodoleczniczego dr Bojasińskiego (ul. J. Kilińskiego 12)
W ostatnim ćwierćwieczu XIX w. doktor Michał Bojasiński kupił w Jordanowicach koło Grodziska Mazowieckiego działkę pod budowę swojej placówki leczniczej. Budowę Zakładu Wodoleczniczego zakończono w 1884 r. Budynek otaczał duży park służący kuracjuszom. Powstanie lecznicy stało się impulsem do utworzenia osiedla z rezydencjami bogatych mieszkańców Warszawy. Z czasem Jordanowice znalazły się w granicach Grodziska Mazowieckiego. Po wojnie budynek przy ulicy Kilińskiego 12 przestał pełnić funkcje lecznicze. Dziś maja tu siedzibę różne organizacje oraz Szkoła Podstawowa nr 1. Dawny zakład wraz z ogrodem wpisany został do rejestru zabytków we wrześniu 1996 roku.

Dworzec kolejowy
Budynek dworca powstał w latach 1922-1924 według projektu Romualda Millera, na miejscu wcześniejszego murowanego dworca, zwanego koszarowym, zniszczonego w czasie I wojny światowej. Dworzec kolejowy został wybudowany w stylu dworkowym. W 1972 roku budynek został wpisany do rejestru zabytków. Dworzec w Grodzisku Mazowieckim był jednym z pierwszych przystanków Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej. Na fasadzie budynku od strony peronów znajduje się tablica pamiątkowa, która upamiętnia przyjazd 14 czerwca 1845 r. pierwszego pociągu Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej z Warszawy do stacji Grodzisk. Została ona ufundowana w 150. rocznicę tego wydarzenia przez kolejarzy RP.

Grodziska Galeria Uliczna Malarstwa Józefa Chełmońskiego
Uliczna prezentacja dorobku malarskiego Józefa Chełmońskiego wzdłuż ulicy 11 Listopada (Deptaka).


Dworki, wille i pałace


Dworek i park w Garbowie (Kłudzienko)
Właścicielem majątku Kolonia Garbów był Jan Chmieliński. Prawdopodobnie w marcu 1912 r. nabył on dobra od Henryka Garbowskiego. Po II wojnie światowej na podstawie dekretu z 1944 r. o reformie rolnej majątek został przejęty przez skarb państwa. W 1989 r. spadkobierczyni Garbowa rozpoczęła starania o zwrot resztek nieruchomości.
Wieloletnie procesy doprowadziły do odzyskania dworku, jednak budynek, który przez te lata został zdewastowany, nie nadaje się już do użytku. 
Park jest wpisany do rejestru zabytków, zachowały się jeszcze ślady układu alei i założeń wodnych. Na jego terenie znajduje się 7 pomnikowych cennych drzew.

Willa "Foksal" (ul. W. Bartniaka 26)
Wybudowana przez rodzinę Mokronoskich w latach 1845-46 r. z przeznaczeniem na dom zajezdny o charakterystycznym kształcie lokomotywki.

Willa "Kaprys" (ul. Okólna 1)
Pochodzi z 1886 r. W jej otoczeniu znajduje się stara powozownia oraz zabytkowy park ze stawem i rzeźbami.

Willa Radogoszcz
Mieści się w zabytkowym, parterowym budynku, w centrum Grodziska Mazowieckiego. W latach 2010-2012 została poddana rewitalizacji i adaptacji na potrzeby galerii etnograficznej w ramach projektu „Rewitalizacja wielofunkcyjnych obszarów centrum Grodziska Mazowieckiego, Etap I- Tereny zielone i zabytki miasta” Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013 (RPOWM). Od 11 listopada 2012 r. budynek jest czynny dla odwiedzających, jako Willa Radogoszcz Galeria Etnograficzna. Placówka jest częścią Ośrodka Kultury Gminy Grodzisk Mazowiecki. Organizujemy wystawy historyczne i artystyczne, koncerty, spotkania z twórcami ludowymi, artystami, rękodzielnikami. Tradycję i historię popularyzujemy poprzez zajęcia warsztatowe, projekcje filmowe, spektakle teatralne i wieczory opowieści. Oferta edukacyjna, popularyzatorska i artystyczna skierowana jest do dzieci i dorosłych w każdym wieku. Wstęp oraz wszystkie wydarzenia organizowane w Willi Radogoszcz są bezpłatne.

Willa "Kniaziew" (ul. Suwalska 15)
Postawiona w 1911 r. na letnią rezydencję gen. Eugeniusza Dmitriewicza Kniaziewa - inżyniera fortyfikacji wojennych wojsk rosyjskich stacjonujących w Warszawie.

Willa Jadwisin w miejscowości Opypy (gmina Grodzisk Mazowiecki)
Wysoki mur otaczający obiekt osłania pałac wraz z rozległym parkiem. Obecnie pałac nie jest udostępniony do zwiedzania.

Dwór Wieniawskich w Chlebni
Na terenie wsi znajduje się doskonale zachowane średniowieczne grodzisko. Dwór otoczony jest ogrodem owocowym i spacerowym. Przy budynku rosną drzewa uznane za pomniki przyrody: wiąz szypułkowy i jesion wyniosły.

Dwór w Izdebnie Kościelnym
Utrzymany w stylu klasycystycznym dwór, który na przestrzeni wieków zmieniał swoich właścicieli. W końcu XVIII wieku należał do rodziny Szymanowskich. To oni byli fundatorami miejscowego kościoła. Następnie majątek przejęli Galichetowie, a następnie Feliks hrabia Łubieński. W 1866 dwór nabyła Kazimiera z Jarzębskich Plebańska. Ich wnuczka Maria wyszła za mąż za bogatego ziemianina. Kolejnym gospodarzem został jej mąż - Mieczysław Jurga-Szczygielski, który do majątku dołączył Rozłogi i Kraśniczą Wolę. Obecnie dwór użytkowany jest przez Dom Pomocy Społecznej.

Dwór dra Adama Chełmońskiego
Dom brata Józefa Chełmońskiego (znanego malarza) znajduje się w Adamowiźnie, w gminie Grodzisk Mazowiecki. Adam Chełmoński był lekarzem. Dworek, który znajduje się w Adamowiźnie, jest skromny i składa się głównie z drewnianej konstrukcji, która na zewnątrz została otynkowana. Obok dworku rosną wiekowe drzewa, które zostały uznane za pomniki przyrody. Obecnie dworek jest własnością gminy Grodzisk Mazowiecki.

Dwór dra Mateusza Chełmońskiego („Dom nad Stawem”)
Dom, w którym osiedlił się syn Adama Chełmońskiego, który z zawodu był także lekarzem. Specjalizował się w leczeniu różnych chorób specjalistycznymi metodami naturalnymi. Obecnie w tym miejscu znajduje się Izba Praktyki Lekarskiej, gdzie można zobaczyć dawne instrumenty i sprzęty lekarskie, czasopisma i książki medyczne.

Dwór w Radoniach
Dwór na przestrzeni wieków zmieniał swoich właścicieli, którzy w zależności od swoich upodobań modernizowali obiekt. Obecnie dwór znajduje się w rękach prywatnych. Jego ewentualne zwiedzanie jest możliwe po wcześniejszym uzgodnieniu z właścicielami.

Kontakt:
www.radoniedwor.pl
Telefon: 601 489 872


Pomniki i miejsca pamięci


Garbarnia. Miejsce Pamięci Rozstrzelanych w 1939 roku
Przed wojną w tym miejscu, przy ulicy Żyrardowskiej mieściła się garbarnia Natalin. Miejsce upamiętnia ofiary agresji niemieckiej z 20 września 1939 roku, gdzie rozstrzelano wówczas 11 osób.

Pomnik Wolności
Pomnik znajduje się na placu Wolności. Naprzeciwko niego usytuowany jest też drugi. Ten w formie kolumny został postawiony decyzją mieszkańców w 1919 roku. Pod pomnikiem odbywają się obecnie liczne uroczystości państwowe.

Pomnik gen. Okulickiego
Generał brygady Leopold Okulicki był ostatnim Komendantem Głównym Armii Krajowej. W marcu 1945 r. dowódca AK kwaterował w domu przy ulicy Przejazdowej w Grodzisku Mazowieckim. W tym samym miesiącu generał Okulicki został aresztowany przez NKWD i wywieziony do Moskwy. Wraz z innymi przywódcami konspiracyjnych organizacji został skazany w tzw. procesie szesnastu. 24 grudnia 1946 r., w Wigilie Bożego Narodzenia został zamordowany w więzieniu na Łubiance.
Mieszkańcy Grodziska Mazowieckiego uczcili pamięć zasłużonego żołnierza tablica umieszczona na dużym głazie narzutowym ustawionym przy ulicy 3 Maja. 

Pomnik Józefa Chełmońskiego
Pomnik Józefa Chełmońskiego znajduje się na deptaku miejskim przy ul. 11 Listopada od ul. 1 Maja. Odsłonięty został 10 września 2006 roku. Jego autorem jest krakowski artysta profesor Marian Konieczny.


Obiekty sakralne


Kościół Parafialny p.w. Św. Anny (Pl. Króla Zygmunta Starego)
Ufundowany przez Wojciecha Mokronoskiego w 1687 r. Murowany, wybudowany w stylu eklektycznym. We wnętrzu wyposażenie renesansowe i barokowe.

Kaplica p.w. Św. Krzyża ( Kaplica Matki Bożej Fatimskiej, obok kościoła)
Wybudowana w 1713 r. jako wotum dziękczynne po wygaśnięciu epidemii cholery.

Kościół w Żukowie
Parafię erygował w XIII wieku biskup poznański Albert. Parafia w Żukowie jest starsza niż parafia w Grodzisku. Do dnia dzisiejszego zachowały się księgi parafialne sięgające roku 1411 oraz ornaty z XV i XVI wieku.
Kościół z XVIII wieku w Izdebnie Kościelnym – w XVIII wieku funkcjonowała jedynie murowana kaplica. Postawił ją Adam Izbiński ówczesny dziedzic. W 1776 roku starosta wyszogrodzki Michał Szymanowski wraz z żoną dobudowali drewniany kościółek wraz z dzwonnicą. Następnie w 1822 roku ówczesny proboszcz dobudował do kościoła murowaną zakrystię. Budowla ucierpiała na skutek pożaru w 1990 roku. Udało się jednak uratować cenne, zabytkowe przedmioty. Na terenie parafii rosną dwa drzewa, które zostały uznane za pomniki przyrody – wiekowa lipa i jesion. Od strony prezbiterium znajdują się dwa nagrobki: Anieli Szymanowskiej (fundatorki kościoła) oraz nagrobek Piotra Galichet’a, zięcia Anieli, który był właścicielem majątku Izdebno.

Cmentarz Żydowski (ul. Żydowska)
Założony w 1780 r. Na jego dzisiejszym terenie znajduje się 277 zabytkowych nagrobków. Do 1941 r. stanowił miejsce pochówku Żydów mieszkających w Grodzisku i okolicach.

Cmentarz ewangelicki
Jest to niewielki ogrodzony teren znajdujący się na rogu ulicy Fabrycznej i Żytniej. Na cmentarzu znajdują się nagrobki mniejszości niemieckiej i Polaków wyznania ewangelickiego. Cmentarz został założony w 1930 roku. Obecnie na nekropolii zachowały się pojedyncze fragmenty obramowań grobów.

Cmentarz rzymskokatolicki
Mieści się przy ulicy Radońskiej w Grodzisku. Został założony w 1817 roku. Na jego terenie zachowały się nagrobki z I połowy XIX wieku. Ogrodzenie pochodzi z 1 połowy XX wieku.

Cmentarz komunalny
Jest młodą nekropolią. Powstał bowiem w latach 70. Do najważniejszych mogił należy grób kapitana Arkadiusz Protasiuka, pilota prezydenckiego samolotu Tu-154, który zginął w katastrofie w Smoleńsku, w 2010 roku.

Kapliczka Matki Bożej w Parku Skarbków
W odnowionym Parku im. hr. Skarbków znajduje się kapliczka z figurka Matki Boskiej otoczona pomnikowymi drzewami. Kapliczka ta ustawiona została w tym miejscu dla uczczenia straceń powstańców styczniowych. Mieszkańcy zabiegali o uwzględnienie stojącej od dziesiątków lat wśród zieleni figurki Matki Boskiej w planach rewitalizacji. Ostatecznie obiekt został podczas przebudowy parku odnowiony i otoczony drewnianym płotkiem. Kapliczka stoi w pobliżu wejścia do parku od strony ulicy Bartniaka.

Klasztor Sióstr Dominikanek w Radoniach
Budowa klasztoru zakończyła się w 2005 roku. W klasztorze żyją siostry klauzulowe, co oznacza, że tylko niektóre z nich kontaktują się ze światem. Pozostałe żyją w wewnętrznej przestrzeni klasztoru, oddając się modlitwie.



Kapliczka w Parku Skarbków w Grodzisku Mazowieckim


Park Skarbków w Grodzisku Mazowieckim


Willa Foksal w Grodzisku Mazowieckim


Zabytkowy Dworzec PKP w Grodzisku Mazowieckim